دختری از سلاله خورشید پا به عرصه دنیا گذاشت تا امت جدش را در روز واپسین شفاعت کند و حلقه‌های علم و معرفت در کنار مضجع شریفش نوید بخش حیات معنوی و تکامل معرفتی انسان‌ها گردد و خانه ای در جهان نباشد مگر این‌که تلالویی از انوار وجودش در آن بدرخشد.

نخستین روز ماه شریف ذی القعده، یادآور لب‌های خندان و شادمانی امام هفتم شیعیان امام موسی کاظم(ع) است، چراکه در چنین روزی خداوند دختی همچون جده‌اش فاطمه(س) را به او عنایت کرد،

سرویس علمی - فرهنگی خبرگزاری حوزه به مناسبت گرامی داشت سالروز خجسته میلاد دخت امامت و بنت ولایت گفت و گویی با حجت‌الاسلام نجف نجفی از اساتید حوزه علمیه انجام داده است. که تقدیم می شود.

سالروز میلاد  کریمه اهل بیت، گلِ  باغ امامت ، شفیعه روز جزا ،  حضرت فاطمه معصومه(س) را تبريك مي گويم اين روز ،روز دختر نام گذاري شده است و ابتكار بسیار خوبی  است و پيام هاي  ارزنده اي براي دختران مسلمان دارد، كريمه اهل بيت دراول ذی القعده سال 173 هجری قمری ،  هم چون ستاره ای در خانه خورشيد ولايت امام  هفقتم درخشید و آسمان شهر مدینه را نورانی كرد و در دامن ولي خدا تربيت شد و مدال افتخار «فداها ابوها» شبيه گفتارپيامبر اكرم  به دخترش فاطمه(ع) را از پدر بزرگوارش امام هفتم دریافت  نمود و در بین فرزندان امام موسی كاظم (ع)بعد از برادر گران قدرش امام رضا (ع)  به مقام بسيارشامخي نائل آمد.

امام صادق( ع) قبل از تولد فاطمه معصومه (ع) فرمود: «اِنَّ لِلَّهِ حَرَماً و هو مكّة، و لِرَسولِهِ حرماً و هو المدينة، و لاميرالمؤمنين حرماً و هو الكوفة، و لَنا حرماً و هو قُمّ، وَ سَتُدفَنُ فيها اِمْرأةٌ مِن وُلدي تُسَمَّي فاطِمة، مَن زارَها وَجَبَتْ لَهُ الجنة » براي خدا حرمي است و آن مكه است و براي رسول خدا (ص) حرمي است و آن مدينه است و براي اميرالمؤمنين (ع) حرمي است و آن كوفه است و براي ما   حرمي است و آن قم مي باشد و به زودي بانویی از اولاد من كه فاطمه ناميده مي شود، در آنجا دفن مي گردد. هر كسي او را زيارت كند، بهشت بر او واجب مي شودد  همچنين امام رضا( ع)درباره زيار ت ايشان فرمود: «من زارها عارفاً بحقها فله الجنة» هركس او را با معرفت زيارت كندبراي او بهشت است.

میلاد فاطمه معصومه روز دختر نام گرفته است ، این بهانه ای است که به جایگاه معنوی این قشر از جامعه در مکتب اسلام بپردازیم، بفرمایید دختران چه جایگاهی در جامعه دینی و اسلامی دارند ؟

درفرهنگ وانديشه اسلامي، دختران از جایگاه خاصي برخوردارند وتعابير زيبا وبلندي  نسبت به  مقام ومنزلت آنان در گفتار معصومين  وجود دارد  كه ازباب نمونه  به برخي از آن ها اشاره مي شود پيامبر (ص)  فرمود: «اِنَّ اللّهَ تَبارَكَ وَ تَعالى عَلَى الاِْناثِ اَرَقُّ مِنْهُ عَلَى الذُّكُورِ، وَ ما مِنْ رَجُل يُدْخِلُ فَرْحَةً عَلى اِمْرَأَة بَيْنَهُ وَ بَيْنَها حُرْمَةٌ اِلاّ فَرَّحَهُ اللّهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ»خداوند به دختر مهربانتر از پسر است، كسى كه باعث خوشحالى دخترش شود، خداوند روز قيامت او را خوشحال مى كند.

 امام صادق (ع) فرمود:«اَلْبَناتُ حَسَناتٌ وَ الْبَنُونَ نِعْمَةٌ، وَ الْحَسَناتُ يُثابُ عَلَيْها وَ النِّعْمَةُ يُسْأَلُ عَنْها»دختران حسناتند، پسران نعمت هستند، بر حسنات بهره مى دهند، و از نعمت بازپرسى مى كنند.

رسول خدا(ص )فرمود :«مَنْ دَخَلَ السُّوقَ فَاشْتَرى تُحْفَةً فَحَمَلَها اِلى عِيالِهِ كانَ كَحامِلِ صَدَقَة اِلى قَوْم مَحاويجَ وَلْيَبْدَأُوا بِالاِْناثِ قَبْلَ الذُّكُورِ فَاِنَّ مَنْ فَرَّحَ اِبْنَتَهُ فَكَأَنَّما اَعْتَقَ رَقَبَةً مِنْ وُلْدِ اِسْماعيلَ »كسى كه به بازار رود، و چيزى بخرد و آن را به خانه براى زن و فرزند ببرد، مانند كسى است كه بار مستمندان را به دوش كشيده، او در خانه دختران را در گرفتن تحفه مقدم بدارد، كسى كه دخترش را خوشحال كند به مانند اين است كه برده اى از اولاد اسماعيل در راه خدا آزاد كرده است  ونيز:  فرمود:«مَنْ كانَتْ لَهُ اِبْنَةٌ واحِدَةٌ كانَتْ خَيْراً لَهُ مِنْ اَلْفِ حِجَّة وَ اَلْفِ غَزْوَة وَ اَلْفِ بَدَنَة وَ اَلْفِ ضِيافَة»كسى كه يك دختر دارد اجر او از هزار حج، و هزار جهاد، و هزار قربانى و هزار مهمانى بيشتر است. وفرمود:«خَيْرُ اَوْلادِكُمْ اَلْبَناتُ »بهترین اولاد شما دخترانند ودر  باره ی دخترش فاطمه (ع)  فرمود:«ریحانة أ شمها»ریحانه ای است که می بویم او را.» يااينكه رسول خدا(ص) فرمود:«مَنْ كانَ لَهُ أُنْثى فَلَمْ يَنْبِذْها وَ لَمْ يُهِنْها وَ لَمْ يُؤْثِرْ وَلَدَهُ عَلَيْها اَدْخَلَهُ اللّهُ الْجَنَّةَ».آنكه داراى دختر است، او را از خود نراند، اهانتش نكند و پسران را بر او مقدم ندارد، خداوند وى را وارد بهشت مى كند.

* اسلام چه تعریفی از شایستگی دختر دارد؟

در هر جامعه ای  براي شايستگي، تعریف خاص و معیارهای ویژه ای مطرح مي كنند در فرهنگ اسلامی شايستگي براساس آراستگي به صفات كمال وجمال تعريف مي شود، ازامير المؤمنين علي (ع) در نهج البلاغة آمده است كه فرمود« قِيمَةُ كُلِّ امْرِئٍ مَا يُحْسِنُه»ارزش هر كس به اندازه صفات  حميده ونيكوي اوست  در اسلام زن  مظهرجمال ، رحمت ، صبّاريّت خداوند است پيامبر اكرم  (ص) فرمود :نِعْمَ الْوَلَدُ اَلْبَناتُ، مُلْطِفاتٌ، مُجَهِّزاتٌ مُؤْنِساتٌ، مُبارَكاتٌ، مُفَلِّياتٌ)دختران چه خوبند، مهربان و نرمخو، مددكار و آماده به كار، انيس انسان، بابركت، و علاقه مند به پاكيزگى،

در نگاه اسلام دخترشايسته كسي است كه جامع صفات كمال انساني بوده و  در زندگي بلندنظر،ثابت قدم،خود ساخته ، عفيف، خوش اخلاق ، سازگار و بر  مدارحق و صراط مستقيم باشد.

بنابراين يك  دختر  بي  ایمان بد اخلاق،ناسازگار، دروغ گو ،خودخواه،مغرور  ،خودرأی  ،بی عفت ،بی اراده  وبی مسئولیت نمي تواند در دايره شايسته بودن قرارگيرد.

* خصوصیات یک  دختر شایسته  از نگاه روایات چیست ؟

در مكتب اسلام، زن و مرد در عرصه هاي كمال  و دست‏يابى به تقرب وپاداش الهى؛  مقامات معنوى  و كرامت  انساني برابر  هستند، هر دو  در بنيان خانواده،  و بقاى نسل آدمى  و رسيدن به حيات طيبه  نقش دارند هر دو از نفس واحدي خلق شده اند و زن مايه آرامش و آسودگى مرد است قرآن مي فرمايد «هو الّذی خلقکم من نفس واحدة وجعل منها زوجها لیسکن الیها…»اوست که همه شما را از یک نفس بیافرید و از آن یک نفس، همسرش را قرار داد تا به او آرامش یابد.

اما در احكام و وظايف براي  زن و مرد تفاوت هايي  لحاظ شده است كه اين تفاوت‏ها بر اساس آفرينش و جايگاه زن در نظام خلقت و طبيعت است و در راستاي  ارزش بخشيدن  و دست يابي به مقام والاي انسانيت است  نه تبعيض و بى‏عدالتى.

آنچه امروز به عنوان  فمينيسم  يا زن گرايي  درغرب مطرح است چيزي جز ناپايدارساختن بنيان خانواده، شكستن حريم  و تعهدات خانوادگى ، مذهب زدايى ؛  نفى اصالت‏هاى اخلاقى ، ازبين بردن  عفاف، پارسايى، وفادارى،حيا  نيست و اسلام بافرهنگ متعالي خود  همانگونه كه با انديشه جاهليت  كه زن را موجودى پست و فرومايه و دختردار شدن را مايه  ننگ خويش  مى‏پنداشت ستيز كرد با اين فرهنگ انحطاطي و ذلت زا  نيز مخالف است  و ملاك برتري در زن و مرد را انديشه و باور برتر،عمل صالح  قرارداده است . 

* سیره عملی رسول الله و اهل بیت در برخورد با دختران شان چگونه بود؟

در عصری که مردم در جهل و نادانی، ظلم و ستم، غارتگری و وحشیگری  به سرمي بردند، خداوند پیامبر اكرم (ص)را براي نجات آن ها فرستاد تا آن ها را هدايت نمايد و با فرهنگ و سنّت ها ي جاهليّ  همچون تحقیر و زنده به گور کردن دختران مبارزه كند و فرهنگ متعالي و عزت بخش را حاكم سازد،‌ پيامبر هم با عزمي راسخ و استوار این رسالت عظیم را انجام داد  و در گفتار  و رفتارجايگاه  دختران را تببين كرد د و در آن فضا با دخترش فاطمه(ع ) به گونه اي عمل كرد كه همگان را به حیرت وا داشت.آن حضرت  دست دخترش فاطمه (ع) را بوسید و می فرمود: «پدرش فدای او باد.»و می فرمود: «بوی بهشت را از دخترم فاطمه استشمام می کنم.» پس ازآن ائمه معصومين  (ع)  نيزرسوبات انديشه ورفتار جاهلی را  درمورد زنان از افکار و اذهان  پاک كردند. امام هادي(ع)  در پاسخ نامه یحیی بن زکریا نوشت: «چه بسا دختری که از پسر بهتر است.»امروز نيز لازم است سيره پيامبراكرم (ص)و اهلبيت(ع) در تربيت دختران ، سرمشق قرارگيرد و چه اينكه عزت ،كرامت ، نيك انديشى ، رسالت دانى ، احساس مسئوليت  دختران در سعادت جامعه، نقش بسزايي دارد.

* تفاوت تربیت دختر و پسر از منظر روایات چیست؟

بدون شك علاوه بر تفاوت جسمی  در بعد روانی و احساسی نیز بین  دختر و پسر  تفاوتهای قابل توجهی وجود دارد  امیر مؤمنان علی علیه السلام به فرزندش «محمد بن حنفیه» فرمود:«فَاِنَّ المرأةَ ریحانة و لَیسَت بِقَهرمانة فَدارِها علی کلّ حالٍ و احسن الصحبة لها فَیَصفُوا عَیشُکَ»زن یک گل خوشبوست و کارگزار نیست؛ با او در هر حال و موقعیتی مدارا کن و همنشینی با او را نیکو کن تا اینکه زندگی تو باصفا گردد .

امام سجاد (ع)  مي فرمايد: «هن قواریر لا تکسروهن» دختران و زنان مانند بلورند آنها را نشکنید، چون فطرت و ساختمان روحی و احساسی دختران  همانند یک  گل لطيف است برخورد با آن ها هم لطافت، ظرافت ومراقبت خاصي را مي طلبد و درتربيت آن ها دانش ومهارت لازم است مثلا  اگر مورد محبت قرار گيرد خیلی از مشکلات زندگی را تحمل خواهد کرد ودر زندگي از آن خانه کوچک، بهشتی باصفا مي سازد چون معروف است كه شيرين ترين  جمله مرد به همسرش «عزیزم! تو را دوست دارم.»زیباترین جمله زن به شوهرش:«من به تو افتخار می کنم». است.

 رسول حق (ص) فرمود:«مَنْ كانَ لَهُ أُنْثى فَلَمْ يَنْبِذْها وَ لَمْ يُهِنْها وَ لَمْ يُؤْثِرْ وَلَدَهُ عَلَيْها اَدْخَلَهُ اللّهُ الْجَنَّةَ.»آنكه داراى دختر است، او را از خود نراند، اهانتش نكند، پسران را بر او مقدم ندارد، خداوند وى را وارد بهشت مى كند

بنابر اين پدر و مادرها بايد توجه داشته باشند كه  تربيت دختر و پسرمتفاوت  است  مبادا  دختران خود را مثل پسران تربيت كنند  دختران به خاطر نقش حساس آنها در مسئوليت هاى خانوادگى و تأثير آن در اجتماع ، بايد مراقبت زيادي نمود لذا دختر بايد به تدريج  متوجه شودكه  رفتار و وظائف او با پسر فرق دارد، اگر اینگونه عمل نشود و پسروار بزرگ شود، از چنین دخترى  نمي توان در سن رشد و درك ، توقع  حجاب داشت.

* مهمترین نکات در تربیت دختران از منظر اسلام چیست ؟

اساساً کودک با باطن آسمانی  به دنيا مي آيد و پدر و مادر وظيفه دارند  زمينه شكوفايي استعدادهای نهفته او را آماده سازند  هرگز نباید  بر اساس چارچوب ذهني نا درست خود، او را تربيت كنند چون تربيت كار بسيار دقيق و ظريفي است ،‌ دانش و مهارت لازم دارد يكي از نكات مهم  آن درتربيت دختران توجه به  ارتباط عميق مادران ودختران و اعتماد همه جانبه دختران به مادران استكه در فرآيند تربيت و اثر گذاري نقش بسزايي دارد. اساسا  دختر با ديده اطمينان و اعتماد به مادر مي نگرندو مادر تنها کسي است که از نزديک با دخترش ارتباط دارد و از نيازهاي مادي و معنوي او آگاه است  از اين جهت او مي تواند مسائل مهم  دخترش  را پيگيري نمايد

نكته ديگر اينكه در تربيت دختران، افزون بر سازندگي و پرورش باورهاي ديني، آشنا کردن آنان با فنون و شيوه هاي زندگي مانند شيوه شوهرداري، فرزند پروري، همسايه داري وآداب  معاشرت نيز لازم است و مادران  به عنوان  شايسته ترين معلم و راهنمای آنان بايد در کنار آموزش انديشه هاي ديني و رفتارهاي اسلامي، نقش آفريني در عرصه هاي گوناگون زندگي و نیز بهره‌مندی از حجاب مناسب اسلامی را نيزبه آن ها بياموزند .

* در اینجا لطفا مفهوم دقیقی از حجاب اسلامی بیان کنید.

اسلام  به عنوان کامل ترین دین الهي  كه  برای همیشه و همه بشریت آمده  است  پوشش زنان را بدون  افراط و تفریط   لازم  دانسته و در تشریح قانون آن ، حد و مرز متناسبي را در نظر گرفته است. در آن  سهل انگاری های مضر و سختگیری های بی مورد وجود ندارد حجاب اسلامی  آن گونه که غرب به اسم اسلام تبلیغ می کند، به معنای حبس زن در خانه و دوری از شرکت در مسائل اجتماعی نیست، بلکه حجاب اسلامي بدین معناست که زن خود را بپوشاند حريم خانواده  را حفظ كند تبرج و جلوه گری و خود نمایی  ننمايد وخود را از تيررس  چشم چرانهاي هوس باز مصون  دارد  . 

* چگونه خانواده ها حجاب را برای دختران خود تشریح کنند ؟

پدر و مادر باید بذر حجاب را در کودکی بيافشانند و زمينه آن را  در دختران خودايجاد  كنند ،‌کودک در ابتداء مانند موم حالت پذير است  وتحت تآثير قرار مي گيرد. امام باقر(ع) مي‏فرمايد: «در سه سالگي كلمه توحيد(لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ)و در چهار سالگي(مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ) را به كودكان ياد دهند و در پنج سالگي رويش را به قبله متوجّه كنند و به او بگويند سر به سجده بگذارد. در شش سالگي ركوع و سجود صحيح را به او بياموزند و در هفت سالگي به طفل بگويند وضو بگير و نماز بگذار».بنابراین بايد زمينه  حجاب را از پيش از بلوغ به تدريج به عنوان یک ارزش  بين دختران  ترويج كرد و سپس با تبيين فلسفه حجاب ،محبت و تشويق  ان ها را با حجاب مأنوس نمود، بدون شك  رعایت مرزهای اخلاقی، بهره گیری مادران  از حجاب اسلامي  در نهادینه کردن فرهنگ حجاب بين دختران  فوق العاده مؤثر است .

* از چه سنی رعایت حجاب برای دختران لازم است ؟

در اسلام تشريع وتكوين با هم همراه وهماهنگ  است و  بر اساس تفاوت هاي جسمي و روحي دختر وپسر شرايط بلوغ و زمان انجام دادن وظايف ديني و مذهبي آنان متفاوت است و دختر زودتر از پسر به تکليف مي رسد و پدر و مادر بايد به اين مسئله توجه داشته باشند دختر ان بر اساس ويژگي هاي بيولوژيکي و رواني  زودتر آماده پذيرش وظايف و آموزه هاي ديني مي شوند. اسلام با توجه به اين ويژگي دختران را پيش از پسران در زير خيمه انسان ساز دين و مذهب  قرا داده و سن بلوغ وتكليف را دردختران  9 سالگي تعيين نموده  است شايد  به خيال كسي تكليف دراين سن براي دختران کمی زود به نظر آید اما با اندكي تامل  در مي يابد  كه حجاب درسن تكليف  آثار زيادي دارد و دختران را  معرض چشم چراني هاي  افراد آلوده و از تعرضات جنسی انسانهای دیو سیرت دورنگه مي دارد

* مهمترین نکته ای که بانوان ما از سیره عملی حضرت معصومه دریافت می کنند چیست ؟

اگر فرهنگ  جاهليت شخص زن را زنده به گور مي كرد، امروز هم فرهنگ غرب شخصيت زن را به مسلخ نابودي و ذلت كشيده و با ادبيات فريبنده بنيان خانواده را  نابود مي كنند و با ترفندهاي گوناگون   تلاش می کنند تا اين فرهنگ ابتذال را  به كشورهاي اسلام صادركنند از اين رو  جهان اسلام بيش از هر زمان نيازمند به  الگوي  پذيري  از اهلبيت و زناني چون حضرت زهرا و فاطمه معصومه(ع) مي باشد زيرا آنها  ازمصاديق كوثرند «إِنَّا أَعْطَيْناكَ الْكَوْثَرَ» كه خداوند پيامبرش را به وسيله دختري چون فاطمه تسلي خاطر مي بخشد و راه و مكتب او را زنده  و ماندگار ساخت .

در زیارت حضرت معصومه (س) آمده است : «يا فاطمة اشفعي لي في الجنة فان لكِ عندالله شأناً من الشأن؛ اي فاطمه! من را در بهشت شفاعت كن؛ چون تو نزد خدا داراي مقامي از مقامات هستي.  لقب «معصومه» اولین بار از سوی امام رضا(ع) به اوداده  شد و بهترين الگو براي دختران  درعزت ، عفت ، كرامت ، تربيت و حمايت از ولايت است .